Poetikhars Wiki
Advertisement

"Edebiyata sunulmuş en büyük akıldışılık adımı, fonetik şiirle olmuştur" diyor Hausmann, Courrier Dada dergisinde. Bu alanda kendi deneyimlerin yola çıkarak aşağıdaki yazıyı yazmış. (1958, Courrier Dada, Raoul Hausmann)

Soyut (Abstrak) Şiir

"Eğer birisi çıkıp da fonetik şiirin 'bir vuruşta' ortaya çıkması ile (Isidore Isou'nun -türemiş- kendi yapıtı hakkında iddia ettiği gibi) oluşan o muazzam gelişmeyi gösterebilseydi, çok memnun olabilirdim. Bu alanda kendi adıma birkaç buluş yaptım, örneğin 1840'ta Jusinus Kerner'in The Proptehess Of Prevost kitabındaki 'içsel dil' gibi. Buna, şu cümle de dahil: "Clemor tona in diu aswinor', anlamı 'sana aşığım ki, seninle atışıyorum'.

"Yeni diller yaratmak isteğini ifade eden bir sürü örnek bulunmakta. Örneğin, Güliver'in Gezileri'nin üçüncü ve dördüncü kitaplarında Swift'in buluşları gibi; Laputanların lisanlarından çekip aldığı kelimeler ve Yahoo'ların diyarlarındaki atlar gibi."

"Soyut şiirin kaynakları, ortaçağ halk şiirinde, bizde "eeny-meeny miney mo' (o piti piti vs) Fransız'ların 'am-stram-gram et pic et pic et colégram' türü 'comptines'lerinde görülebilir."

"Dil akademilerde taşlaştırıldığında, onun gerçek ruhu çocuklara ya da 'deli' şairlere göç eder."

"Alman Şiirinde iki açık örnek bulunmaktadır Soyut şiire, ama ne yazık ki takipçileri çıkmamıştır. Bunlardan birincisi ve en ilginç olanı, düzinelerce kozmik fantazi yazmış olan (ki hiç biri halk tarafından ilgi görmemiştir) Scheerbart'ın yazdığı tek fonetik şiirdir. Aşağıdaki örnek, yazarın 1900'de yazdığı, "Bir Demiryolu Romanı, Seni Seviyorum" isimli kitabında yer alıyor:

	Kikakoku!
		Ekoralaps!
		Wiso kollipanda opolôsa.
		Ipassata îh fûo.
		Kikakoku proklinthe petêh.
		Nikifili mopa Lèxio intipaschi benakoffaro-propsa
		pî! propsa pî!
		Jasollu nosaressa flipsei.
		Aukarotto passakraussar Kikakoku.
		Nupsa pusch?
		Kikakoku buluru?
		Futupukke-propsa pî!
		Jasollu..."

"Beş yıl sonra, Scheerbart'ın şiirinden pek haberi olmayan, Christian Morgenstern, kendi fonetik şiirini yayımlar, Muhteşem Lalula:

		Kroklokwafzi? Semememi?
		Seiokrontro-prafriplo:
		Bifzi, bafzi, bulalomi:
		quasti besti bo...
		Lalu lalu lalu lalu la!

"Morgenstern 'Bir Balığın Gece Şarkısı' şiiri ile yeni bir çığır açar, bu şiir tamamen metrik işaretlerden oluşan bir balıktır [ki bu yapı bize Man Ray'in 391 dergisinde 1924'te yayınlanan sessiz şiirini hatırlatır]" Fisches Nachtgesang (bir balığın gece şarkısı)

   -
U U
-- -
U U U U
-- -
U U U U
-- -
U U U U
-- -
U U U U
-- -
U U
-

"1920'de fark ettim ki Hugo Ball 1916'dan beri fonetik şiir yazmaktaydı."

"Şiir nefes ve işitme ilgili ilişkiden doğan bir eylemdi, ve sıkı sıkıya süreye bağlanmıştı."

"Bu öğeleri tipografik olarak ifade edebilmek için, harfleri değişik şekillerde ve ebatlarda, tıpkı müzikal notasyondaki gibi kullandım. Böylece optofonetik doğmuş oldu. Optofonetik şiir ve fonetik şiir böylelikle, bütünüyle simgesel olmayan, soyut şiire uzanan ilk adımlardı." <a href="http://www.rainerlinz.net/NMA/repr/Duke.html"> Daha fazla kaynak için</a> ya da www.ubu.com

çeviren: serkan ışın

kaynak: dada-art and anti-art Hans Richter

Advertisement